De intellectuele ommekeer
In Milaan | Zijn betrekkingen met Ambrosius | Een schitterende carrière | Contacten met het Neoplatonisme | De boodschap van Paulus | Wat Augustinus aan het verleden te danken heeftIn Milaan
Zijn betrekkingen met Ambrosius
Bij Augustinus ontstond het besef dat christenen 'daders' en niet alleen 'hoorders' moeten zijn. Hij besefte daarom dat hij nog heel veel moest leren van het Christendom. Daarom werd hij catechumeen in de katholieke kerk, totdat hij meer zekerheid zou krijgen over de nieuwe koers van zijn leven. Daarnaast ging Augustinus naar de preken van Ambrosius luisteren, nu om de inhoud en niet om diens welsprekendheid.
Augustinus had de christelijke God afgewezen vanwege het antropomorfe karakter van deze godsvoorstelling. Tegelijk dacht hij, als manicheeër, zelf wel materieel over God, hij kon het niet losmaken van iets lichamelijks. Augustinus' God is materieel, terwijl Ambrosius God en de ziel niet voorstelde als een fysische realiteit. Toen hij dit hoorde, was Augustinus er zeer enthousiast over. Meteen wilde hij er meer over weten, onder andere door met Ambrosius zelf te spreken. Dit gesprek is er overigens nooit gekomen, want Ambrosius werd te zeer in beslag genomen door zijn pastorale taken. Een keer ging Augustinus bij Ambrosius langs. Omdat hij de man studerend aantrof, durfde Augustinus hem niet te storen. Ondanks deze teleurstellende ervaring had Augustinus toch grote waardering voor Ambrosius. Later zou hij diverse doctrinaire standpunten van hem overnemen en citeren in zijn werken. De waardering van Augustinus voor Ambrosius blijkt ook uit zijn aansporing tot een zekere Paulinus om een biografie over Ambrosius te schrijven. Hoewel er nooit een vertrouwensrelatie tussen Ambrosius en Augustinus heeft bestaan, is hij toch de grondlegger geweest van zijn geestelijke wedergeboorte.
Een schitterende carrière
Contacten met het Neoplatonisme
Ondanks zijn drukke baan las Augustinus de Neoplatoonse geschriften met zeer veel interesse. Ambrosius had hem op het spoor van het geestelijke karakter van het Opperwezen gezet en Augustinus ging op dit spoor van de immateriële God verder denken. Augustinus ontdekte daardoor dat de waarheid wordt gevonden via de weg van het eigen innerlijk, een opvatting die voor hem erg belangrijk zou blijven. Een ander onderwerp dat hem nieuwe inzichten opleverde, betrof het probleem van het kwaad. Volgens het Neoplatonisme is het kwaad geen zelfstandige macht, maar een gebrek aan goed.
Al snel ontdekte Augustinus de grote overeenkomsten tussen het Neoplatonisme en de preken van Ambrosius. Dit hielp hem om de geringschatting voor het Christelijke geloof geleidelijk aan te overwinnen. Dit alles leidde tot het credo ut intelligas (geloof om te begrijpen), het geloof overtreft de filosofie.
Ondanks zijn enthousiasme ontdekte Augustinus op een drietal gebieden de beperkingen van het Neoplatonisme. Allereerst op het gebied van de filosofie met zijn drang naar scheppend werk. Ten tweede de psychologie met het streven naar verinnerlijking. En tenslotte het existentiële vlak. Hoe worden de ideeën in het dagelijks leven gebruikt?
De boodschap van Paulus
Wat Augustinus aan het verleden te danken heeft
Maar hij hield niet stil bij het Neoplatonisme, maar ging verder op het spoor dat Paulus hem aangereikte. Hij ging daarbij gedeeltelijk over tot een synthese van de filosofie en het christelijke denken.
Laatste nieuws
Uitgelicht
Actualiteit archief