De manicheïstische periode
In de ban van Mani | Augustinus laat het christelijke geloof los | De eerste twijfels | Verkoper van woorden | Dood van een vriend | Ontmoeting met Faustus | Augustinus maakt zich geleidelijk los van het Manicheïsme | Een triest verblijf in RomeIn de ban van Mani
Augustinus laat het christelijke geloof los
De eerste twijfels
Geleidelijk aan begon Augustinus in te zien dat het Manicheïsme met de 'waarheid' schermde, om daarmee de pseudo-wetenschappelijke aspecten van hun leer te verhullen. Desondanks maakte Augustinus toch diverse nieuwe bekeerlingen: zijn vriend Alypius, Romanianus en Honoratus.
Bij de Manicheeërs waren er twee klassen: de 'toehoorders' en de 'volmaakten'. Augustinus bleef behoren tot de eerste categorie van 'toehoorders'. Bij zijn zoektocht naar antwoorden op de vragen die er bij hem rezen, werd zijn filosofische kennis meer en meer verruimd. Door het in contact treden met andere denksystemen groeiden de twijfels bij Augustinus. Hij was daarom op zoek naar een geschikte gesprekspartner, om samen over zijn vragen te discussiëren. Zijn vrienden beloofden hem dat de grote leermeester van het Manicheïsme, Faustus, uitkomst zou bieden, want hij zou op korte termijn vanuit Rome naar Africa komen.
Verkoper van woorden
Ook in Tagaste gaf Augustinus les in de retoriek, hoewel de lesstof hem zelf niet meer echt aanstond. Hij gaf daarom ook morele instructies. Hij vond dat de redekunst moest plaatsvinden met inachtneming van de rechtvaardigheid. Vanwege Augustinus' vriendelijke persoonlijkheid maakte hij veel vrienden, ook onder zijn leerlingen.
Dood van een vriend
Zijn moeder Monnika was daarentegen erg verdrietig. Ze was niet in staat geweest haar zoon tot het christendom terug te winnen. Een bisschop verzekerde haar echter - naar aanleiding van haar gebedsleven - dat 'een zoon van zulke tranen niet verloren kan gaan'.
Inderdaad ging Augustinus steeds meer twijfelen aan het Manicheïsme. Hij verwachtte daarom veel van een gesprek met de grote leider Faustus.
Ontmoeting met Faustus
Sterker nog, Augustinus raakte ontgoocheld. Hij dacht via het Manicheïsme een innerlijke vervolmaking te bereiken, maar hij leefde met morele onduidelijkheden. Hij had vragen omtrent de morele verantwoordelijkheid en de menselijke vrijheid. Faustus kon hem geen uitkomst bieden.
Augustinus maakt zich geleidelijk los van het Manicheïsme
In deze periode was Augustinus 26 of 27 jaar oud en hij gaf nog steeds les in de retoriek, maar dit beviel hem echter niet. Wel vond hij onder zijn leerlingen een vriend, Nebridius. Bij het lesgeven had Augustinus erg veel last van de zogenaamde 'eversores'. Deze herrieschoppers werden in Carthago toegelaten, maar in Rome lag dat anders. Op advies van zijn vrienden besloot hij daarom om in Rome ongestoorder les te gaan geven. Zijn vrouw, maar vooral zijn moeder Monnika, probeerde dit te verhinderen. Maar Augustinus misleidde zijn moeder en vertrok naar Italië. Monnika ging hem meteen achterna en zou hem uiteindelijk later in Milaan terugvinden.
Een triest verblijf in Rome
Augustinus ging verder met zich verdiepen in de filosofie. Hij ging zich interesseren voor de Academici. Zij leerden dat aan alles getwijfeld moest worden, de 'waarheid' is immers niet te kennen. Deze leer had wat weg van een agnostisch scepticisme. In deze tijd raakte Augustinus zijn voorwerp van liefde, de waarheid, kwijt. Hij zocht ook geen contact meer met de christelijke gemeenschap (toentertijd waren paus Damasus en Hiëronymus de kerkelijke hoofdfiguren in Rome).
In deze tijd wijdde Augustinus zich weer helemaal aan het lesgeven in de retoriek. Hij werd een bekend en gewaardeerd leraar. Hij werd echter benadeeld door leerlingen die, op het moment dat er schoolgeld betaald moest worden, niet meer kwamen opdagen.
Plotseling kreeg Augustinus echter een aanbieding voor een officiële leerstoel in Milaan. In de herfst van 384 was Quintus Aurelius Symmachus prefect van Rome. Hij was tevens de leider van de intellectuele heidenen. Door hem ontstond er aan het einde van de 4e eeuw een opleving van het heidendom, waarbij hij een vorm van heidens syncretisme propageerde (Symmachus wordt nogal eens gezien als het symbool van een stervende wereld).
Symmachus moest voorzien in een vacante vacature in Milaan. Augustinus kwam ervoor in aanmerking, maar moest eerst een vorm van examen afleggen. Hiervoor slaagde hij overigens met glans.
Laatste nieuws
Uitgelicht
Actualiteit archief