Graven naar het goud van de Vroege Kerk1
In 2008 richtte Marten van Willigen de Stichting Bijbeluitleg Vroege Kerk op om de actuele boodschap van de kerkvaders meer aandacht te geven. Om meer mensen bewust te maken van deze ‘vergeten schatten’ publiceert zijn stichting Nederlandse vertalingen van bronnen uit de eerste eeuwen van het christendom. Binnenkort verschijnt de nieuwste publicatie: het Dagboek Vroege Kerk. Marten van Willigen over goud delven bij Ambrosius, Augustinus en Eusebius.
Protestanten kunnen niet om de kerkvaders heen: kerkvaders luisteren zeer nauwgezet naar wat de Schrift zegt en ze willen zich alleen door de inhoud van de Schrift laten leiden. Ze weten de essenties van ons christen-zijn zeer treffend te raken. Kerkvaders bepalen ons bij de kern waar het om draait.
Ik richt me, gezien mijn achtergrond, vanzelfsprekend op de doelgroep die mij bekend en dierbaar is. Maar daartoe behoort wat mij betreft ook de rooms-katholieke lezer en luisteraar. Want de kerkvaders vormen het fundament onder zowel de rooms-katholieke als de protestantse theologie. Wel mogen protestanten dankbaar zijn voor de luister- en Woordtraditie die hun eigen is. Rooms-katholieken weten vaak minder goed wat er in de Bijbel staat dan protestanten. En onbekend maakt onbemind. Maar er valt over en weer nog enorm veel van elkaar te leren. De sociale betrokkenheid en toewijding van rooms-katholieken kan een inspirerend voorbeeld zijn voor protestanten.
Onze nieuwste publicatie Dagboek Vroege Kerk wordt op D.V. 27 november gepresenteerd. Met dit dagboek willen we de exegese uit de Vroege Kerk als het ware aan de lezer teruggeven door hem of haar de bijbeluitleg echt te laten proeven. Voor volgend jaar staat een tweede kennismakingsboekje op het programma en het Gebedenboek Vroege Kerk. Allemaal uitgaven dus die de geloofsbeleving van de Vroege Kerk op een heldere en begrijpelijke manier dicht bij de lezer willen brengen.
We organiseren ook minimaal vier avonden per jaar waarin we een thema uit de Vroege Kerk belichten en die toegankelijk zijn voor ieder die interesse heeft. De stichting financiert bovendien een onderzoeksplaats in Tilburg. Dankzij deze constructie is het mogelijk dat ik wetenschappelijk onderzoek verricht.
Bovenstaande punten vormen de output, maar ook de input is belangrijk. Niemand kan van niets leven, ook een Stichting voor de Bijbeluitleg van de Vroege Kerk niet. Dat dwingt mij als ‘director of the Centre of the Exegesis of the Early Church’ om regelmatig gesprekken met sponsoren en donateurs te voeren. We zijn verwonderd over de steun die we mogen ontvangen en de trouw van God die we ook hierin zien.
In het Dagboek Vroege Kerk geven we twaalf authentieke vroeg-christelijke preken over de Psalmen uit met een rijke boodschap voor nu. Ambrosius preekt over de essentie van het christelijk geloof. Bij hem vind je geen zalvende verhalen: we zijn gewoon van top tot teen schuldig. En alleen door de genade van God kunnen we worden gered. Eusebius ziet het enorme perspectief van de redding door Christus en het panorama van de wereldkerk. Augustinus houdt in zijn preek over psalm 22 een werkelijk schitterend pleidooi voor kerkelijke eenheid. Maar dat zijn slechts een paar krenten uit de pap. Het Dagboek zit vol met honderden rijke gedachten over Christus, onze verlossing, onze relatie met God, onze levensheiliging en noem maar op.
Met mijn werk wil ik bijdragen aan de bewustwording van de ongedeelde traditie waarin de kerkvaders staan. Hoe kan die bewustwording van het gezamenlijke verleden van belang zijn voor de toekomst van protestanten en katholieken? Hopelijk zullen beide tradities nog meer dan nu wellicht het geval is, gaan beseffen dat onze enige redding en ons enige behoud is gelegen in IXTHYS: in Jezus Christus, de Zoon van God, onze Verlosser. Niet meer en niet minder.
Marten van Willigen, voor Protestant.nl
15 november 2010
Dr. Marten van Willigen promoveerde in 2008 op de exegese van Ambrosius van Milaan. In hetzelfde jaar richtte hij de Stichting Bijbeluitleg Vroege Kerk op. Sinds oktober 2009 is hij als senior-researcher verbonden aan het Centrum voor Patristisch Onderzoek.
Op 27 november om 19:30 uur vindt de presentatie van Dagboek Vroege Kerk plaats in kapel Caesarea te Ugchelen. Geïnteresseerden zijn van harte welkom. Voor de gratis nieuwsbrief en aanmelding als donateur, zie de website van de Stichting Bijbeluitleg Vroege Kerk.
N.a.v. Dr. M.A. van Willigen, Dagboek Vroege Kerk. Twaalf preken over de Psalmen van Ambrosius, Augustinus, Chrysostomus en Eusebius van Caesarea. Heerenveen: uitgeverij Groen, 2010. ISBN 9789058299925.
