Eén van de opmerkelijkste kenmerken van vroegchristelijke handschriften1
In een artikel op zijn blog Canon Fodder gaat Michael J. Kruger, professor Nieuwe Testament en vroege christendom aan de Reformed Theological Seminary, Charlotte, NC, Amerika, in op het fenomeen van de zogenaamde “nomina sacra”. De “nomina sacra” omvatten de afkorting van heilige namen zoals “God”, “Heer”, “Christus” en “Jezus” door middel van een specifieke methode, waarbij de eerste en laatste letters van de namen met een horizontale streep erboven worden gebruikt.

Dit fenomeen wordt beschouwd als een kenmerkende christelijke praktijk. Kruger benadrukt de rol ervan als een duidelijke factor bij de identificatie van christelijke manuscripten. Bovendien zijn de “nomina sacra” opmerkelijk vanwege hun vroege en wijdverbreide gebruik, zelfs al vanaf de tweede eeuw. De auteur wijst erop dat de consistente aanwezigheid ervan in tal van christelijke manuscripten wijst op een goed georganiseerde schrijftraditie binnen vroegchristelijke gemeenschappen. Dit roept vragen op over hoe deze praktijk werd gecommuniceerd onder christelijke schrijvers, wat eveneens wijst op een ontwikkelde infrastructuur binnen de schrijftraditie.
In tegenstelling tot een eenvoudige ruimtebesparende techniek betoogt het artikel dat de “nomina sacra” een dieper doel dienden. Ze symboliseren eerbied en toewijding aan de goddelijke namen, inclusief “Jezus” en “Christus”. Het gebruik van deze afkortingen duiden op een vorm van aanbidding, wat dus een vroeg bewijs levert voor het geloof in de goddelijkheid van Jezus en een hoge christologie onder in ieder geval de christelijke schrijvers.
Daarnaast worden “nomina sacra” beschouwd als een van de vroegste aanwijzingen voor een christelijke visuele en materiële cultuur, aldus Kruger (zie ook Larry Hurtado, Marturia 2017). De “nomina sacra” kunnen worden beschouwd als de vroegste vorm van christelijke kunst, waardoor zelfs degenen die analfabeet waren, een christelijk handschrift konden herkennen aan de aanwezigheid van deze kenmerkende afkortingen.
Samenvattend werpt het artikel licht op de betekenis van “nomina sacra” in vroege christelijke manuscripten. Het gaat verder dan een praktisch kenmerk en geeft blijk van een georganiseerde schrijfpraktijk binnen de vroege christelijke gemeenschappen, hun theologie en de ontwikkeling van een visuele en materiële cultuur.